Ένσταση

Σπανίως μπαίνω στη διαδικασία να αφιερώσω ολόκληρη ανάρτηση – και δη τόσο μακροσκελή - στο σχολιασμό ενός άρθρου που διάβασα στο διαδίκτυο, τη δουλειά αυτή βλέπεις την εξυπηρετούν πλέον αρκούντως αποτελεσματικά το Twitter και άλλα πιο λακωνικά κοινωνικά δίκτυα. Αν και θα σπάσω αυτό τον κανόνα σήμερα, θα ήθελα να τονίσω ότι παραθέτω αυτές τις αράδες, όχι γιατί το εν λόγω άρθρο το αξίζει, αλλά περισσότερο γιατί εξεπλάγην με την ταύτιση κάποιων ατόμων με τις θέσεις του συγκεκριμένου άρθρου.

Το θέμα της ομοφυλοφιλίας αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πιο πολυσυζητημένα, αλλά και συνάμα χείριστα διαχειριζόμενα, θέματα του σύγχρονου δημόσιου διαλόγου, μια καυτή πατάτα που ουδείς επιθυμεί να πιάσει και είτε την πασάρει στον επόμενο, είτε χλευάζει με προβιά ρήτορα και κατ’ επίφαση δημοκρατικότητα. Χαρακτηριστικό δείγμα αυτής της τάσης αποτελεί και το άρθρο με τίτλο «Γιατί οι gay έχουν το δικαίωμα να με προκαλούν;» που αναρτήθηκε επώνυμα την περασμένη Κυριακή στο portal Neopolis. Με την ευκαιρία του Pride, ο υπογράφων του άρθρου αναλύει του λόγους για τους οποίους ανθίσταται στη δημόσια έκφραση της όποιας διαφορετικότητας - και λέω όποιας γιατί είναι ευδιάκριτο ακόμα και για τον πιο αδαή ότι η ανάλυση του γράφοντα μπορεί κάλλιστα να επεκταθεί στην όποια μορφή διαφορετικότητας, από αυτό που συμβατικά θα ονομάσω «μέσο». Αν για παράδειγμα, για εμένα και μια κρίσιμη μάζα είναι αποκρουστικό το θέαμα ενός χοντρού ανθρώπου που τρώει λαίμαργα στο δρόμο, ας πούμε σε ένα παγκάκι, τότε σύμφωνα με τη βασική λογική του άρθρου έχω το καθόλα δημοκρατικό (sic) δικαίωμα να εναντιωθώ σε αυτή την επιλογή. Περιττό να τονίσω ότι αυτό το απλό λογικό πείραμα μπορεί κάποιος να το επεκτείνει στην όποια μορφή διαφορετικότητας π.χ. φυλετική, σεξιστική, εμφανισιακή, κλπ. Για να προβοκάρω μάλιστα το συγγραφέα, μπορώ κάλλιστα να σημειώσω ότι η πρωτοβουλία των γυμνόστηθων αναγνωστριών που περιγράφει εδώ, θέαμα στο οποίο αυτός και κάποιοι άλλοι έρχονται ενδεχομένως σε πολλαπλούς οργασμούς, σε εμένα και κάποιους άλλους μπορεί να προκαλεί αηδία. Αυτό σημαίνει ότι οφείλω να διαμαρτυρηθώ ενάντια του; Ενδεχομένως να μπορώ στη βάση της δημοσίας αιδούς! Σε αυτή τη βάση όμως και αν ο γράφων συνειρμικά προτείνει και οι ομοφυλοφιλικές περιπτύξεις να οριοθετηθούν στο πλαίσιο της δημοσίας αιδούς, κοντολογίς στοιχειοθετεί μια ωραιότατη ποινικοποίηση, κάτι που έρχεται σε άμεση αντιπαράθεση με τις δηλώσεις του περί ελευθερίας της σεξουαλικής επιλογής.  

Αναμφίβολα εδώ ανακύπτει το κλασικό θέμα του ανθρώπινου δικαιώματος. Τι δηλαδή καθιστά δικαίωμα για ένα άτομο; Υπάρχουν φυσικά ή κοινωνικά όρια στην ελευθερία; Ταυτίζεται η ελευθερία με τις προτιμήσεις κάποιου ή με άλλα κριτήρια; Ο συγγραφέας του άρθρου, παρότι δηλώνει από την πρώτη κιόλας γραμμή «μη-ρατσιστής» (κάτι που σημειολογικά και μόνο αποτελεί αντικίνητρο για να συνεχίσεις την ανάγνωση), παραδίδει στο κοινό ένα εξ ορισμού ρατσιστικό μανιφέστο, αφού το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου το εδράζει στην αυστηρή ατομική προτιμησιακή του ιεράρχηση, π.χ. αυτό με ενοχλεί γιατί δεν μου αρέσει αισθητικά. Έννοιες όπως οι ισότητα, ισονομία, ισοπολιτεία – οι βάσεις δηλαδή της κοινωνικής ελευθερίας και του δημοκρατικού πολιτεύματος – εκλείπουν από τη φιλοσοφία του κειμένου. Η κατ’ επίφαση δημοκρατικότητα περιορίζεται στη γραμμή υπεράσπισης του ηθελημένα τυφλού: «αν δεν το βλέπω, τότε απλά δεν υπάρχει…και συνεπώς δεν με ενοχλεί». Μα αγαπητοί μου, για τη μάχη ενάντια σε αυτές ακριβώς τις βαθύτατα αντιδημοκρατικές αρχές και πρακτικές οφείλουν να ξεσηκώνονται οι όποιες διαμαρτυρίες. Ιστορικά, οι πανανθρώπινοι αγώνες έγιναν για την ισότητα των δικαιωμάτων, με την αντίθετη (πάντα πλειοψηφία, μην το λησμονούμε αυτό) πλευρά να υπερασπίζεται σθεναρά το αυστηρά ατομικό της κεκτημένο, συνήθως προτιμησιακό. Η ελευθερία, όπως σωστά τόνισε και ο nm96027 δεν πηγάζει από το τι (δεν) αρέσει σε κάποιους, αλλά από την κοινωνική δράση δίχως καταναγκασμούς για όλες τις πλευρές. Εξαναγκασμός δεν είναι να βλέπεις ένα ζευγάρι να φιλιέται, εξαναγκασμός είναι να απαγορέψεις σε ένα ζευγάρι να φιλιέται. Γιατί αν ένα ομοφυλοφιλικό φιλί καθιστά εξαναγκασμό για έναν straight σε αισθητική βάση, τότε και ένα straight φιλί κάλλιστα θα μπορούσε να καθιστά εξαναγκασμό για έναν gay για τους ίδιους επακριβώς λόγους. Το δίχως άλλο, μια τέτοια λογική είναι εξ ορισμού παιδαριώδης και αφελής (αν επιχειρήσω να γίνω λίγο πιο κακός μπορώ κάλλιστα να την πω και συγκαλυμμένα φασιστική)!

Είναι η κοινωνική ελευθερία ένα ουτοπικό ιδεώδες, φτάνει με λίγα λόγια ποτέ στην αποθέωση της; Η απάντηση είναι προφανώς και όχι. Οι νόρμες, οι κανόνες που αποτελούν το συνεκτικό ιστό των κοινωνιών, ορίζονται πάντα από τις πλειοψηφίες, αυτές καθημερινά υπηρετούν τον εμποτισμό των ατόμων έτσι ώστε να διατηρούν το status quo, το σύστημα. Όταν ο συγγραφέας του άρθρου γράφει «Έχετε δει ποτέ άνθρωπο να λέει «Είμαι στρέιτ και γουστάρω!»; Ή να περπατάει και να φωνάζει «Μ’ αρέσουν οι γυναίκες ρεεεε!»; Σας απαντάω εγώ, όχι!», τότε εμφανώς και ψεύδεται (δεχόμενος πάντα ότι δεν είναι αφελής). Αντίθετα, καθημερινά είμαστε μάρτυρες μια κοινωνίας που φωνάζει για τον ετεροφυλοφιλικό της χαρακτήρα, είτε άμεσα, είτε έμμεσα (media, κοινωνικές ομάδες, δημόσιες μορφές έκφρασης κα). Για να προλάβω τις όποιες αντιδράσεις, αυτό προφανέστατα δεν είναι μεμπτό (αν γίνεται στο πλαίσιο της δημοκρατικότητας και όχι του προσηλυτισμού), συνεπώς γιατί είναι αμέσως μεμπτό το αντίθετο; Αν για χρόνια οι κοινωνίες είχαν αποφασίσει να θάβουν κάτω από το χαλί την ομοφυλοφιλία, όπως θάβανε διαχρονικά άπειρα άλλα ζητήματα (π.χ. γυναικεία δικαιώματα, πολιτικά δικαιώματα, παιδική εργασία, αναλφαβητισμό, ισότιμη πρόσβαση στην υγεία και την εκπαίδευση κα.), αυτό σαφώς και δε σημαίνει ότι η πρακτική αυτή οφείλει να διαιωνίζεται. Ο κοινωνίες στο ρου της ιστορίας αναπτύσσονται!

Το αν το Pride και το κάθε Pride είναι μια αποτελεσματική μορφή διαμαρτυρίας, είναι μια άλλη συζήτηση που δεν αφορά ούτε ουσιαστικά το εν λόγω άρθρο (παρότι μπορεί φαινομενικά να μοιάζει ότι αυτό αφορά), αλλά ούτε με ενδιαφέρει να το αναλύσω εδώ. Παράλληλα, δεν θα μπω καν στη διαδικασία να προασπιστώ το γεγονός ότι ένας gay δεν είναι ψυχολογικά άρρωστος και ασταθής, κατά τα πρότυπα της Χιτλερικής προπαγάνδας, έτσι όπως ο συγγραφέας επιχειρεί στην τελευταία του παράγραφο.

Πάει καιρός που κατάφερα να μη νιώθω άσχημα για το ότι είμαι ομοφυλόφιλος. Πάει καιρός που ξέρω ότι οφείλω να έχω τα ίδια δικαιώματα με κάθε άλλο άνθρωπο, ακόμα κι αν δεν επιθυμώ ποτέ να τα χρησιμοποιήσω. Κι αν αγαπητέ μου πράγματι δεν θα ήθελα ποτέ να μεγαλώσω ένα παιδί στην ελληνική κοινωνία είναι γιατί θα αναγκαζόταν εκ των πραγμάτων να έρθει σε επαφή με τους φορείς της λογικής του κειμένου σου, ενδεχομένως και των εμποτισμένων απογόνων τους.

Για να κλείσω (και συγνώμη για το μακροσκελές του κειμένου) θα παραθέσω τα λόγια του Κουβανού José Martí: «Το μαχαίρι που καρφώνεται στο όνομα της Ελευθερίας, καρφώνεται στο στήθος της Ελευθερίας»…