Lies

Το μέγεθος του ρόλου που έχουν παίξει τα κατά συνθήκη ψεύδη στην ανθρώπινη εξέλιξη, θαρρώ πως ποτέ δεν θα μπορέσουμε να το εκτιμήσουμε.

Τη διεθνή πολιτική ιστορία να πάρει κανείς θα πήξει από αυτού του είδους τα ‘white lies’. Η ορθόδοξη εκκλησία σχεδόν μας έχει πείσει ότι στάθηκε στο πλευρό της ελληνικής επανάστασης, παρότι η ιστορία τη διαψεύδει περίτρανα. Ο Clinton αρνήθηκε σθεναρά, εν αρχή τουλάχιστον, ότι η στάμπα στο φόρεμα της κυρίας Lewinski ήταν δικό του κατασκεύασμα, παρότι αποδείχθηκε με τη βούλα πως ο πρώην πλανητάρχης όταν έρχεται σε κορύφωση χάνει το στόχο. Ο ΓΑΠ έσκιζε τα βρακιά του προ εκλογών ότι ‘λεφτά υπάρχουν’, παρότι δεν χρειαζόταν να διεκδικείς και την πρωθυπουργία σε αυτή τη χώρα για να ξέρεις ότι ‘λεφτά σαφώς και δεν υπάρχουν’. Ακόμα και τώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει πως διαχειρίζεται ενωμένα αυτή την κρίση, παρότι είναι ηλίου φαεινότερο ότι αδυνατεί να δράσει ως συλλογικό όργανο.

Τα έχουμε τόσο ανάγκη αυτά τα ψέματα, για να μπορούμε να διεκδικούμε εκ των υστέρων την απάτη; Πόσο βολικό είναι ένα ψέμα, όταν η αλήθεια είναι αβάσταχτη; Θα υπάρξει, βέβαια, εδώ και η άλλη πλευρά που θα ισχυριστεί πως η μη αποκάλυψη της όλης αλήθειας δεν είναι ουσιαστικά ένα ψέμα, αλλά πρακτικά η μισή αλήθεια. Πόσο βολική κι αυτή!

Όταν πριν χρόνια είχα πει σε μια σύντομη σχέση μου (σημειωτέον ότι ήταν και η πρώτη), πως δεν μπορώ να είμαι μαζί του γιατί ήμουν ερωτευμένος με κάποιον άλλον, το είχα θεωρήσει ως την πιο έντιμη στάση που θα μπορούσα να διατηρήσω. Σήμερα συνειδητοποιώ ότι τελικά δεν ήταν και η πιο αποτελεσματική, αλλά ίσως και δίκαιη. Πρωτίστως γιατί πλήγωσα ένα άτομο, ενώ δεν είχα κανένα σκοπό να το κάνω. Δευτερευόντως όμως, γιατί ενώ είχα ως παντιέρα την καθολική ειλικρίνεια ως ένδειξη σεβασμού, τελικά υπέπεσα ασυνείδητα σε ένα κατά συνθήκη ψεύδος ή απλά μια μισή αλήθεια… αποκρύπτοντας δηλαδή το γεγονός ότι ποτέ δεν υπήρξα ουσιαστικά ερωτευμένος μαζί του. Αν, λοιπόν, η πλήρης αλήθεια είναι εξαιρετικά άβολη, μήπως το κατά συνθήκη ψεύδος είναι η πιο φρόνιμη λύση, κι αν ναι, σε ποια πλαίσια;

Θέλω να πω δηλαδή, ο κόσμος πάει μπροστά με στιβαρές αλήθειες ή με μια σωρεία ψευδών; Γιατί μπορεί η χρυσή τομή να στέκει σε όλα ως λύση, αφού κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί αυτό, αλλά σε αυτή τη ριμάδα τη θεωρητική διελκυστίνδα κάπου πρέπει να πέφτει το βάρος. Κοιτώντας λίγο γύρω μου, λοιπόν, νομίζω πως το βάρος οριακά πέφτει στο ψεύδος. Θέλεις λίγο ο εγωισμός, λίγο το ίδιο όφελος, λίγο η πολιτική ορθότητα, λίγο οι κοινωνικές νόρμες και συμβιβασμοί… λίγο από όλα βρε αδερφέ και ο κύβος καταλήγει κάθε φορά στο ίδιο μέρος, εκείνο του κατά συνθήκη ψεύδους.

Μια μέρα σαν κι αυτή, μια μέρα εθιμικού χαρακτήρα, μπορούμε όλοι να πούμε άφοβα τα ψέματα που μας βολεύουν ή είναι ίσως εξαιρετικά άβολα να ειπωθούν κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Από αύριο, όμως, η ποινικοποίηση της καθολικής αλήθειας, θα μας οδηγεί πάντα σε ένα κατά συνθήκη ψεύδος που θα θεωρούμε τόσο φυσιολογικό και θα το στοιχειοθετούμε πλήρως για χάρη της ψυχολογικής μας ισορροπίας και ασφάλειας.

Τελικά, μήπως σήμερα είναι η μέρα που μπορούν να ειπωθούν μερικές από τις πιο αβάσταχτες, στυγνές και καθ’ ολοκληρία αλήθειες;